Kemik İliği Ödemi

Kemik iliği ödemi, kemik içindeki süngerimsi dokuda sıvı birikmesiyle ortaya çıkan ağrılı ve çoğu zaman fark edilmesi zor bir sağlık sorunudur. Genellikle diz, kalça ve ayak bileği gibi yük taşıyan eklemlerde görülür.

MR görüntülemelerinde tespit edilen bu durum, bazen bir travma sonrası gelişebilirken bazen de hiçbir belirti vermeden ilerleyebilir. Eğer son zamanlarda geçmeyen eklem ağrılarınız varsa ve sebebi bir türlü bulunamıyorsa, altta yatan neden kemik iliği ödemi olabilir.

Özellikle klasik yöntemlerle iyileşmeyen, inatçı ve uzun süre devam eden kemik iliği ödemi vakalarında uygulanan intraosseöz osteobioplasti tedavisi ile son derece yüz güldürücü sonuçlar alınmaktadır.

Bize Danışın!

Kemik İliği Ödemi Nedir?

Kemik iliği ödemi, kemiklerin iç kısmında bulunan süngerimsi yapıda sıvı birikmesiyle ortaya çıkan, ağrıya ve fonksiyon kaybına neden olabilen bir durumdur. Bu sıvı birikimi, genellikle küçük damarların hasar görmesiyle oluşur ve ilgili bölgede baskı, ağrı ve hassasiyetle kendini gösterir.

Kemik iliği ödemi, tıbbi olarak ilk kez MR görüntülemelerinde fark edilir. Bu nedenle bazen hasta uzun süredir ağrı çekiyor olsa bile, röntgen ya da tomografi ile tanı konamayabilir. Ancak MR, ödemin varlığını ve yaygınlığını net şekilde ortaya koyar.

Ödem çoğunlukla diz, kalça, ayak bileği gibi yük taşıyan eklemlerde görülür. Erken teşhis edildiğinde ameliyatsız tedavilerle tamamen iyileşebilir. Ancak ihmal edilirse altta yatan problemi derinleştirebilir, ekleme komşu bölgede oluşan kemik iliği ödemi eklem kıkırdağında hasara hatta kalıcı eklem sorunlarına yol açabilir.

Kemik İliği Ödemi Türleri Nelerdir?

Kemik iliği ödemi, ortaya çıkış şekline göre iki ana gruba ayrılır:

1. Primer (Spontan) Kemik İliği Ödemi

Bu türde kemik iliği ödeminin ortaya çıkmasına neden olan belirgin bir hastalık ya da travma yoktur. Ancak hastada lokalize ve belirgin bir ağrı mevcuttur. Bu duruma "kemik iliği ödemi sendromu" da denir.

Genellikle kalça, diz veya ayak bileği gibi yük taşıyan eklemlerde görülür. Daha çok orta yaş grubunda ortaya çıkar ve erkeklerde biraz daha sık görülür.MR görüntüleme ile tanı konur ve birçok vakada zamanla kendiliğinden düzelme gösterebilir.

2. Sekonder (İkincil) Kemik İliği Ödemi

Bu tip ödem, başka bir sağlık sorununun sonucu olarak ortaya çıkar. En sık görülen nedenler:

• Travmalar (düşme, çarpma, burkulma)

• Menisküs veya kıkırdak hasarları (Menisküs yırtığı)

• Romatizmal hastalıklar

• Stres kırıkları (ayakta stres kırığı)

• Kemik beslenmesini bozan ilaçlar veya hastalıklar

Sekonder ödem bazen hiçbir belirti vermeyebilir (asemptomatik) ve başka bir nedenle çekilen MR sırasında tesadüfen saptanabilir. Ancak bazı durumlarda ağrıya neden olarak hastanın yaşam kalitesini belirgin şekilde etkiler.

Kemik İliği Ödemi Neden Olur?

Kemik iliği ödemi, kemik dokusunun içinde yer alan süngerimsi yapıda sıvı birikmesiyle karakterize bir durumdur. Bu sıvı birikimi genellikle küçük kan damarlarının hasar görmesi sonucu ortaya çıkar. Damar hasarına yol açan nedenler oldukça çeşitlidir ve altta yatan durumların belirlenmesi tedavi başarısını doğrudan etkiler.

En sık görülen nedenler şunlardır:

• Travmalar: Düşme, burkulma, çarpma ya da spor sırasında yaşanan ani zorlanmalar kemikte mikrodamar hasarına neden olabilir. Bu, akut kemik iliği ödeminin en sık nedenidir.

• Stres ve aşırı yüklenme: Sürekli tekrarlayan mikrotravmalar, özellikle sporcularda ve ağır iş yapan bireylerde kemik iliği içinde basınç artışına ve sıvı birikimine yol açabilir.

• Menisküs ve kıkırdak problemleri: Dizdeki menisküs yırtıkları veya kıkırdak hasarları, altındaki kemikte ödem gelişimine neden olabilir. Bu ödem, bazen ağrının asıl kaynağı olabilir.

• Osteonekroz (kemik dokusunda dolaşım bozukluğu): Kemik iliği ödemi, osteonekrozun erken dönem bulgusu olabilir. Bu durumda kemik dokusu yeterince beslenemediği için sıvı birikimi oluşur.

• Romatizmal hastalıklar: Romatoid artrit ve benzeri hastalıklarda, iltihabi süreç kemik iliği ödemine neden olabilir.

• Metabolik hastalıklar ve ilaçlar: Kortizon kullanımı, kemik yoğunluğunu ve damar yapısını bozarak ödem riskini artırabilir. Ayrıca osteoporoz gibi kemik metabolizmasını etkileyen hastalıklar da neden olabilir.

Kemik İliği Ödemi En Sık Hangi Bölgelerde Görülür?

Kemik iliği ödemi vücudun birçok farklı kemiğinde gelişebilir. Ancak özellikle yük taşıyan eklemler daha hassas olduğu için bu bölgelerde daha sık görülür. En yaygın görüldüğü bölgeler şunlardır:

1. Diz Ekleminde Kemik İliği Ödemi:

Diz, kemik iliği ödeminin en sık rastlandığı yerdir. Genellikle:

• Uyluk kemiğinin alt kısmı (femur kondili)

• Kaval kemiğinin üst kısmı (tibia platoları)

• Patella (diz kapağı kemiği)

gibi bölgelerde görülür. Dizdeki menisküs veya kıkırdak hasarları, bu ödemin ortaya çıkmasına neden olabilir.

2. Kalça Ekleminde:

Kalça eklemi, özellikle orta yaş üstü bireylerde ve kemik dolaşım bozukluğu riski taşıyan hastalarda kemik iliği ödeminin sık görüldüğü bir bölgedir. En çok femur başında veya asetabulum (leğen kemiğinin kalça eklemini oluşturan kısmı) bölgesinde gelişir.

Kalçada görülen kemik iliği ödemi bazen avasküler nekroz gibi ciddi ve ilerleyici hastalıkların habercisi olabilir. Ancak bazı hastalarda altta yatan neden daha iyi huyludur. Bunlardan bazıları:

Geçici Kalça Osteoporozu (Transient Osteoporosis of the Hip)

Bu, çoğunlukla orta yaş erkeklerde ve hamileliğin son trimesterindeki kadınlarda görülen nadir bir durumdur. Kemik iliği ödemi ile birlikte ani başlayan, giderek artan kalça ağrısı ile kendini gösterir. Genellikle tek taraflıdır ve bazen yürümede zorluk yaratabilir.İsmi “osteoporoz” olsa da klasik kemik erimesiyle karıştırılmamalıdır. Bu tablo geçici bir durumdur ve çoğu zaman 3–6 ay içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak tanısı konulmaz ve hasta yük vermeye devam ederse tablo kötüleşebilir.

Sporcularda Femur Boynu Stres Kırıkları

Sporcularda, özellikle koşucularda ve uzun süreli antrenman yapan bireylerde kalçada oluşan ağrıların altında femur boynu stres kırığı yatabilir. Bu durum, başlangıçta sadece kemik iliği ödemi ile kendini gösterir.

Eğer bu erken dönemde fark edilmezse ve sporcu yüklenmeye devam ederse, ödem ilerleyerek tam kat stres kırığına dönüşebilir.

Femur boynu stres kırığı, tedavi edilmediği takdirde ameliyat gerektirecek ciddi bir sorun haline gelebilir. Bu nedenle sporcularda kalça ağrısı ciddiye alınmalı ve mutlaka MR ile değerlendirilmelidir.

Kalçada oluşan her kemik iliği ödemi basit bir problem olmayabilir. Tanının doğru ve erken konulması, ciddi komplikasyonların önlenmesi açısından çok önemlidir.

3. Ayak Bileği ve Ayak Kemiklerinde Kemik İliği Ödemi

Ayak bileğinde meydana gelen burkulmalar, düşmeler veya spor sırasında yaşanan zorlanmalar sonrası kemik iliği ödemi oluşabilir. Bu ödem, en sık talus kemiği içinde görülür. Talus, ayak bileğinin merkezinde yer alan ve hem kaval kemiği (tibia) hem de topuk kemiği (kalkaneus) ile eklem yapan kritik bir kemiktir.

Talus kemiği, hem yük taşıma hem de hareket kabiliyetinin iletimi açısından büyük önem taşır. Bu nedenle üzerine binen fazla yük ya da ani burkulmalar, kemik iliği içinde sıvı birikimine yol açabilir. Özellikle sporcularda, dansçılarda ve uzun süre ayakta kalan bireylerde bu tip ödem daha sık görülür.

Ayakta veya ayak bileğinde hissedilen, özellikle basarken artan ağrılar bazen sadece bu bölgedeki bir kemik iliği ödemine işaret ediyor olabilir.

4. Omurgada

Özellikle bel ve sırt omurlarında, travma, osteoporoz veya disk problemlerine bağlı olarak kemik iliği ödemi oluşabilir. Omurgada gelişen ödem, bazen kırık öncesi sinyal olarak da karşımıza çıkabilir.

Kemik İliği Ödemi Belirtileri Nelerdir?

Kemik iliği ödemi, bazı hastalarda tamamen belirtisiz (asemptomatik) olabilir ve genellikle başka bir nedenle çekilen MR görüntülemede tesadüfen fark edilir. Ancak çoğu hastada ödemin olduğu bölgede ağrı en belirgin şikayettir.

Kemik iliği ödeminin yaygın belirtileri şunlardır:

1. Dinlenme ile Azalmayan Derin ve Sürekli Ağrı

• Genellikle ilgili eklemde hissedilir.

• Hareketle veya üzerine basmakla artar.

• İlerlemiş vakalarda gece ağrıları da görülebilir.

• Özellikle diz, kalça veya ayak bileğinde hissedilen bu ağrılar, zamanla yürümeyi ve basmayı zorlaştırabilir.

2. Hareket Kısıtlılığı

• Eklemde ödem varsa, bölgedeki basınç artışı hareket kabiliyetini azaltabilir.

• Özellikle kalça veya dizde ise, hasta çömelme, merdiven çıkma, oturup kalkma gibi aktivitelerde zorlanabilir.

3. Üzerine Basamama veya Aksama

• Ayak bileği, ayak ya da kalça ödemlerinde sık görülür.

• Hasta yük vermek istemez ya da topallayarak yürür.

• Sporcularda ise performans düşüşü, egzersiz sırasında zonklayan ağrı ve antrenman sonrası şikayetlerde artış olabilir.

4. Şişlik ve Lokal Hassasiyet

• Yumuşak dokularda ödem varsa gözle görülür şişlik oluşabilir.

• Basmakla hassasiyet özellikle yüzeyel kemiklere yakın ödemlerde belirgindir (örneğin ayak tarak kemikleri).

Unutmayın: Kemik iliği ödemi tek başına bir hastalık değil, çoğu zaman başka bir sorunun ilk bulgusudur. Bu nedenle nedeni doğru araştırılmalı ve ödemin şiddetine göre uygun tedavi planlanmalıdır.

Kemik İliği Ödemi Nasıl Teşhis Edilir?

Kemik iliği ödemi, genellikle fizik muayene sırasında net bir şekilde tespit edilemez. Çünkü bu durum, kemik dokusunun içinde yer alan süngerimsi bölgede gelişir ve yüzeyden görülmesi ya da elle hissedilmesi mümkün değildir. Bu nedenle kesin tanı için ileri görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç duyulur.

1. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR)

Kemik iliği ödeminin en güvenilir ve net şekilde görülebildiği yöntem MR (manyetik rezonans görüntüleme)’dir. Röntgen ya da tomografi gibi klasik görüntüleme yöntemleri bu tür ödemleri gösteremez. MR sayesinde:

• Ödemin yerleştiği kemik,

• Ödemin boyutu ve yaygınlığı,

• Eşlik eden kıkırdak, menisküs ya da bağ hasarları

detaylı bir şekilde incelenebilir.

2. Klinik Değerlendirme ve Muayene

Doktorunuz; ağrının yeri, hareket açıklığı, üzerine basma durumu gibi bulguları değerlendirerek şüphelendiği durumlarda MR tetkiki isteyebilir. Özellikle travma sonrası geçmeyen ağrılarda ya da sporcularda antrenman sonrası kalıcı ağrılarda MR ile erken tanı çok önemlidir.

3. Laboratuvar Testleri (Gerektiğinde)

Kemik iliği ödeminin altında yatan romatizmal, enfeksiyöz veya metabolik bir neden düşünülüyorsa, bazı kan testleri de istenebilir. Ancak tanıda asıl belirleyici her zaman MR görüntüsüdür.

Erken tanı hayat kurtarır: Özellikle sporcularda ve orta yaş üzeri bireylerde geçmeyen eklem ağrılarında kemik iliği ödemi göz ardı edilmemelidir. Erken teşhis, tedavi sürecini kısaltır ve daha ciddi problemlerin (kırık, avasküler nekroz) önüne geçer.

Kemik İliği Ödemi Nasıl Geçer? Tedavisi

Kemik iliği ödeminin tedavisi, ödemin şiddetine, yerine ve altta yatan nedene göre planlanır. Erken dönemde fark edilen kemik iliği ödemleri çoğu zaman ameliyat gerektirmeden tedavi edilebilir. Ancak bazı vakalarda ödem ilerleyerek kemik zayıflığına, kıkırdak hasarına veya kırığa yol açabilir.

1. İstirahat ve Yükten Kaçınma

Tedavinin ilk ve en temel adımıdır. Özellikle yük taşıyan eklemlerde (diz, kalça, ayak bileği) ödem varsa hastanın bir süre yük vermemesi gerekir. Gerekirse koltuk değneği desteği ile yürüyüş sınırlandırılır.

2. İlaç Tedavisi

• NSAİİ (ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar) ödem kaynaklı ağrının kontrolünde kullanılır.

• Bazı hastalarda kemik destekleyici ilaçlar (örneğin bifosfonatlar) da tedaviye eklenebilir.

• Romatizmal ya da metabolik bir neden varsa buna yönelik ek ilaç tedavileri uygulanır.

3. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

• Manyetik alan, ultrason, lazer gibi cihaz destekli uygulamalar ödemin çözülmesini hızlandırabilir.

• Kas kuvvetlendirme egzersizleri, eklemi destekleyerek yüklenmeyi azaltır.

• Yürüyüş paterninin yeniden düzenlenmesi, yanlış yüklenmeleri önler.

Kemik İliği Ödemi Ameliyatı - Intraosseöz Bioplasti (Kemik İçi Basınç Boşaltımı + Hücre Destekli Enjeksiyon)

Klasik yöntemlere yanıt alınamayan ya da ödemin ilerleyip kemik nekrozu riski oluşturduğu durumlarda, daha özel bir tedavi yöntemi olan intraosseöz bioplasti uygulanabilir.

Bu yöntemde:

1. Kemik iliği içine küçük bir kanül ile girilir,

2. Ödem nedeniyle artmış basınç kontrollü şekilde boşaltılır (dekompresyon),

3. Ardından o alana PRP, kök hücre veya eksozom gibi rejeneratif ajanlar uygulanır.

Özellikle kalça ekleminde femur başı ödemi, dizde subkondral ödem, ayakta talus ödemi gibi tedaviye dirençli durumlarda son derece etkili bir yaklaşımdır.

Açık cerrahi gerektirmez, genellikle günübirlik bir işlemle yapılır ve hasta kısa sürede mobilize olabilir.

Uygun hastalarda intraosseöz bioplasti, klasik tedavilerle geçmeyen kemik iliği ödemlerinin iyileşmesini hızlandıran güvenli ve etkili bir yöntemdir.

Kemik İliği Ödemi Egzersizler

Hafif Germe Egzersizleri Kemik iliği ödemi yaşayan hastalar için ilk adım, dokuya baskı uygulamayan germe hareketleridir. Bu egzersizler kan dolaşımını artırarak iyileşmeyi destekler. Ağrıyı azaltmak ve hareket kabiliyetini korumak için etkilidir.

Yürek hızını arttırmadan yapılan basit germe hareketleri kasları rahatlatır. Bu egzersizler günlük rutine dâhil edilmelidir. Her harekette ağrı hissedilmemesi önemlidir.

• Baldır germe

• Diz arkası kas germe

• Kalça fleksör germe

• Bel ve sırt kasları için esneme

Düşük Yüklü Egzersizler Yüksek tempolu aktiviteler yerine ekleme binen yükü azaltan egzersizler tercih edilmelidir. Bu tarz hareketler, hem kemik iliği baskısını azaltır hem de kas kaybını önler.

Kemik İliği Ödemi Yaşayanlar Yorumları

Kemik iliği ödemi, kişiden kişiye farklı seyreden, tedavi süreci uzun ve sabır gerektiren bir rahatsızlıktır. Bu nedenle, benzer deneyimleri yaşayan hastaların yorumları, hem moral hem de pratik bilgi açısından büyük önem taşır. İşte bazı hasta yorumlarımız:

• "Yıllardır geçmeyen diz ağrım vardı. Dr. Utku Bey detaylı bir muayene yaptı, kıkırdak zedelenmesi teşhisi koydu. Fizik tedavi ve PRP önerdi. Şu an ağrım yok denecek kadar azaldı."

• "Menisküs yırtığı nedeniyle önerilen ameliyatı erteledim. Utku Bey, egzersizle birlikte alternatif bir yol izledi. 6 ayda ağrılarım tamamen geçti."

• "Çok fazla doktor gezdim. Kimse net bir şey söyleyemedi. Utku Bey MR görüntülerimi dikkatle inceledi ve sorunun köküne indi. 2 ayda sonuç aldım."

Kemik İliği Ödemi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kemik iliği ödemi nedir?

Kemik içindeki süngerimsi dokuda sıvı birikmesiyle oluşan ve genellikle ağrıya yol açan bir durumdur.

Kemik iliği ödemi neden olur?

Travmalar, aşırı yüklenme, kıkırdak hasarı, romatizmal hastalıklar ve dolaşım bozuklukları gibi birçok farklı nedenle oluşabilir.

Kemik iliği ödemi belirtileri nelerdir?

En yaygın belirtisi ağrıdır. Ayrıca hareket kısıtlılığı, basamama, gece ağrısı ve şişlik görülebilir.

Kemik iliği ödemi en çok nerede görülür?

Diz, kalça, ayak bileği (özellikle talus kemiği), ayak tarak kemikleri ve omurgada sık görülür.

Kemik iliği ödemi nasıl teşhis edilir?

Kesin tanı manyetik rezonans (MR) görüntüleme ile konur.

Kemik iliği ödemi kendiliğinden geçer mi?

Bazı hafif vakalarda dinlenme ile geçebilir; ancak mutlaka doktor kontrolü gerekir.

Kemik iliği ödemi tehlikeli midir?

Tedavi edilmezse kemik zayıflığı, kırık veya avasküler nekroz gibi ciddi sorunlara yol açabilir.

Kemik iliği ödemi nasıl tedavi edilir?

İstirahat, ilaç tedavisi, fizik tedavi, biyolojik enjeksiyonlar (PRP, kök hücre) ve gerekirse cerrahi uygulanabilir.

Kemik iliği ödemi ameliyat gerektirir mi?

Genellikle ameliyat gerekmez, ancak ilerlemiş durumlarda cerrahi seçenekler düşünülür.

Kemik iliği ödemi ile kemik iliği sendromu aynı mıdır?

Hayır. Kemik iliği sendromu, nedeni bilinmeyen ve geçici ağrılarla seyreden özel bir ödem türüdür.

Kemik iliği ödemi ne kadar sürede iyileşir?

Vakaya göre değişir; birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir.

Sporcularda kemik iliği ödemi nasıl olur?

Aşırı antrenman sonrası, özellikle femur boynu, diz ve ayak bileğinde stres kırıklarıyla birlikte görülebilir.

Hamilelikte kemik iliği ödemi olur mu?

Evet. Özellikle gebeliğin son aylarında kalçada geçici ödem (geçici osteoporoz) görülebilir.

Kemik iliği ödemi MR'da nasıl görünür?

MR’da ödemli bölgeler parlak (hiperintens) alanlar şeklinde izlenir.

Hangi ilaçlar kullanılır?

Ağrı kesiciler, antiinflamatuar ilaçlar ve bazı durumlarda kemik destekleyici ilaçlar kullanılabilir.

Fizik tedavi etkili olur mu?

Evet. Ağrının azalmasına ve ödemin çözülmesine yardımcı olur.

Kemik iliği ödemi kronikleşir mi?

Altta yatan neden tedavi edilmezse veya yüklenme devam ederse kronikleşebilir.

PRP veya kök hücre tedavisi faydalı mı?

Evet. Biyolojik tedaviler iyileşmeyi hızlandırabilir, özellikle dirençli vakalarda etkilidir.

İntraosseöz bioplasti nedir?

Kemik içine girilerek ödemin boşaltılması ve ardından PRP, kök hücre gibi maddelerin uygulanması işlemidir. Cerrahiye alternatif bir yaklaşımdır.

Kemik iliği ödemi tekrarlar mı?

Evet. Altta yatan sorun devam ederse ödem yeniden oluşabilir.

Sonuç

Kemik iliği ödemi, çoğu zaman fark edilmesi güç ancak zamanında tanı konulup tedavi edilmediğinde ciddi eklem problemlerine yol açabilen önemli bir durumdur. Özellikle geçmeyen eklem ağrılarında altta yatan neden olarak mutlaka değerlendirilmelidir. Günümüzde gelişmiş görüntüleme yöntemleri ve biyolojik tedavi seçenekleri sayesinde, kemik iliği ödemine bağlı ağrılar ve fonksiyon kaybı büyük ölçüde kontrol altına alınabilmektedir.

Hastaya özel planlanan istirahat, fizik tedavi ve gerekirse PRP, kök hücre ya da intraosseöz bioplasti gibi ileri yöntemlerle, bu tablo çoğu zaman cerrahiye gerek kalmadan başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Eklem sağlığınızı korumak ve uzun vadeli sorunların önüne geçmek için, geçmeyen ağrılarınızı ciddiye alın ve mutlaka bir ortopedi uzmanına başvurun.

Siz de geçmeyen eklem ağrılarınızın nedenini öğrenmek ve size özel tedavi seçeneklerini değerlendirmek isterseniz, Utku Erdem Özer kliniğimizle iletişime geçebilirsiniz.