Omuz Eklemi Çıkığı ve Ameliyatları

İçindekiler

• Omuz Çıkığı Belirtileri Nelerdir?
• Omuz Çıkığı Teşhisi Nasıl Konulur?
• Omuz Çıkığının Tedavisi Nasıl Yapılır?
• Omuz Çıkığı Ameliyatları
• Omuz Çıkığının Artroskopik (Kapalı) Ameliyatları
• Tekrarlayan Omuz Çıkıklarında Açık Ameliyatlar
  
  

Omuz eklemi, vücudumuzdaki eklemlerin içinden en hareketli olan eklemdir. Kolunuzu kaldırmanıza, döndürmenize ve başınızın üzerine uzanmanıza yardımcı olur. Birçok yöne dönebilir.

Bununla birlikte, bu kadar geniş hareket açıklığı olan omuz ekleminde omuzu yerinde tutan yapıların zarar görmesi sonucu; eklemde dengesizlik (instabilite) hatta çıkıklara neden olabilir.

Omuz eklemi instabilitesi, üst kol kemiğinin başı (humerus başı) omuz yuvasından (glenoid) zorlandığında ortaya çıkar. Bu genellikle düşme veya kaza gibi ani bir yaralanma sonucu olabildiği gibi, şiddetli epilepsi nöbetleri esnasında ve elektrik çarpması esnasında da olabilir.

Omuz eklemi bir defa yerinden çıktıktan sonra, tekrar çıkık oluşturması sıkılıkla beklenen bir durumdur.  Omuz eklemi gevşek olduğunda ve tekrar tekrar yerinden kaydığında buna kronik omuz instabilitesi denir.

Omuz çıkığının oluşabilmesi için omuz eklemi çevresindeki yumuşak dokuların (bağlar, tendonlar ve eklem kapsülü) hasar görmüş olması gerekir. Tipik olarak omuz ekleminin contası olarak adlandırdığımız kıkırdağımsı yapı olan labrum yırtılır ve humerus başının yerinden çıkması kolaylaşır. Özellikle, futbol, basketbol ve dövüş sporları gibi temas sporu yapan sporcularda omuz çıkığı oldukça yaygındır. Ayrıca voleybol ve tenis sporu gibi sürekli tekrarlayan baş üstü kol hareketlerinden kaynaklanan kronik travmaya uğrayan omuz eklem kapsülü ve omuz contasında (labrum) yaralanmaya bağlı olarak çıkık gelişimi sık görülür.

Eğer eklem contası (labrum) yırtılır ve kendi yerine yani yuvanın kenarına (glenoid rim) yapışıp iyileşmezse belirli aktiviteler sırasında omuzda tekrarlayan omuz çıkıkları gelişebilir. Omuz çıkığı yaşayan daha yaşlı hastalar, genç hastalara kıyasla devam eden omuz instabilitesi geliştirme riski daha düşüktür.

Omuz Çıkığı Belirtileri Nelerdir?

Sık görülen çıkık omuz semptomları arasında belirgin omuz ve kol ağrısı, omuz zayıflığı, kol uyuşması ve sınırlı hareket açıklığı bulunur. Hastalar ayrıca güvensizlik hisseder, omuz eklemini zorlayıcı bir harekette omuz eklemlerinin çıkacağından korkarlar. Omuz çıkığının diğer belirtileri ise şunlardır; kolu hareket ettirememe, “patlama” hissi veya omuz çıkıktan kaynaklı görsel bir deformite ile karşılaşabilirler.

Omuz Çıkığı Teşhisi Nasıl Konulur?

Omuz çıkığı deneyimli bir ortopedi uzmanı tarafından klinik olarak kolayca anlaşılır. Omuz eklemini yerine yerleştirmeden önce röntgen ile kontrol edilir, omuz eklemini oluşturan kemiklerde kırık gibi ek bir yaralanma olup olmadığına bakılır.

MR görüntüleme yöntemi ile ayrıntılı omuz eklemi incelenerek, glenoid labrum yırtığının ne kadar ve nerede olduğu tam olarak anlaşılır. MR görüntüleme akut çıkıklarda çoğu zaman gerekli değildir.

Omuz Çıkığının Tedavisi Nasıl Yapılır?

Omuz çıkığı acil bir durumdur. Çıkık omuz bir ortopedi uzmanı tarafından yerine en kısa sürede yerleştirilmelidir. Bazı hastalarda omuz çıkığı klinik ortamında yerine yerleştirilebilirken bazı hastalarda genel anesteziye ihtiyaç duyulabilir. Bu işlem omuz başının maniplasyonu ile çeşitli tekniklerle yapılabilir.

Omuz instabilitesi ayrıntılı fiziki muayenede uygulanacak testlerle değerlendirilir. Bu testler; korkutma testi, yerine oturma testi, yükleme ve kaldırma testi, oluk belirtisi ve genel eklem gevşeklik testleridir.

Çıkık sonrası omuz eklemi röntgen, mri ve bilgisayarlı tomografi (BT) ile ayrıntılı değerlendirilir.

Omuz Çıkığı Ameliyatları

Tekrarlayan çıkığı olan hastalara, bağların ve kemiksel yapıların omuz eklemini yerinde daha iyi tutabilmesi için kırık ve veya yırtık yapıları onarmak için çeşitli ameliyatlar yapılır. 

Hangi ameliyatın yapılacağı, hastanın muayene bulguları, röntgen, MR görüntüleme ve BT görüntüleme sonrasında karar verilir.

Omuz Çıkığının Artroskopik (Kapalı) Ameliyatları:

Artroskopik Bankart Tamiri:

Omuz çıkığı sonrası oluşan labrum yırtığının, omuz eklemini yerinde tutmak, stabilize etmek için artroskopik olarak yapılan tamir ameliyatıdır. Omuz çevresinden 2 ya da 3 adet küçük kesiler (delik) ile yapılır. Dikişler kemikten ayrılmış labrum dokusundan geçirilerek, labrumun orjinal yerine yerleştirilmesini takiben biyolojik olarak emilebilen vidalar ile kemiğe sabitlenir. Bu ameliyat sonucunda omuz ekleminin anatomisi tekrardan oluşturulup, eklem stabilize edilmiş olur.

Glenoid Kırığı Tamiri

Bazı akut omuz çıkıklarında omuzun yuvasının (glenoid) ön alt tarafında bir kırık oluşabilir. Eğer bu kırık büyük bir parça içeriyorsa artroskopi yardımıyla bu parçanın yerine konulup vida ile tespiti gerekir.

Glenoid Kemik Kaybı için Artroskopik Glenoid Destekleme (Augmentasyon)

Humerus başı, glenoid olarak bilinen kürek kemiğinin (skapula) sığ yuvasında bulunur. Glenoid kemik, tipik olarak tekrarlayan omuz çıkıklarından dolayı hasar görebilir ve glenoidte kemik kaybı oluşabilir. Bu hasta grubunda glenoid kemik kaybını telafi etmeden yapılacak Bankart tamiri gibi cerrahilerde başarısızlık ile karşılaşma oranı yüksektir. Tekrarlayan omuz çıkığında glenoid kemik kaybı olan hastalar, artroskopik glenoid destekleme ameliyatı olarak da bilinen glenoid rekonstrüksüyon ameliyatı gerekebilir.

Artroskopik Remplissage Prosedürü

Omuz ekleminin öne doğru olan çıkıklıklarında omuz başının arkasında adeta pinpon topunda oluşan çökme gibi lezyon oluşur. (Hill-Sachs lezyonu) Omuz başı çıkarken önde yuvanın kenarına hasar verirken başın kendisinde de yaralanma olur. Oluşan bu hasarı, pinpon topunun üzerinde parmağınızın bastırarak yaptığınız çöküntü gibi düşünebilirsiniz.

Omuz başındaki çöküntünün (Hill- Sachs lezyonu) fazla olduğu durumlarda artroskopik labrum tamirine ek olarak oluşan çöküntünün giderilmesi gerekir. Sadece labrum tamiri (Bankart) yapılan büyük Hill Sachs lezyonu olan vakalarda başarısız ameliyatların sebebi omuz çıkarken oluşan çöküntü sorunun (Hill- Sachs lezyonu) giderilmemiş olmasıdır. Bunun için Fransızca yerini doldurmak anlamı olan Remplissage ameliayatı artroskopik olarak uygulanır.

Tekrarlayan Omuz Çıkıklarında Açık Ameliyatlar

Laterjet Ameliyatı

Latarjet prosedürü, tekrarlayan anterior omuz instabilitesi olan hastalarda başarılı cerrahi bir seçenektir.

Bir omuz yaralandığında, eklem içindeki birçok yapı hasar görebilir. Sık çıkıkları olan hastalar, bağ yaralanmasına ek olarak kemik kaybı da kaybı geliştirir ve Latarjet cerrahisi için ideal adaylar olabilir. Kemik kaybı, tekrarlayan çıkıklardan sonra, travmatik bir olay sırasında veya doğuştan gelen deformiteden kaynaklanabilir.

Latarjet operasyonu, üçlü blokaj etkisi adı verilen ve stabilite yaratan üç ana cerrahi prensibi kullanılarak yapılır ve şunları içerir:

Korakoid çıkıntı: glenoid yüzeyin kemik kusurunu düzeltmek için yerinden alınıp glenoidin kemik kaybı olan yerine tespit edilir.

İnferior subskapularis tendonu  ve anterior inferiyor kapsül güçlendirilerek, kol döndürüldüğünde birleşik tendonun ilave anterior stabilite sağlanır.

Eklem Kapsülü, kemik greftine alttan yeniden bağlanır.

Latarjet ameliyatı, önemli kemik kaybı nedeniyle omuz instabilitesi yaşayan hastalarda önemli ve sıklıkla önerilen bir omuz ameliyatıdır. 

Op.Dr. Utku erdem Özer'in yaptığı Laterje ameliyatını izlemek isterseniz bu linki tıklayabilirsiniz: https://www.youtube.com/watch?v=WmkHlKa5T2k