İçindekiler
Dizin iç tarafında görülen en sık yaralanma şeklidir.
İç Yan Bağ (İYB) bağ, femurun (uyluk kemiği) ucundan tibianın (kaval kemiği) tepesine kadar uzanır ve diz ekleminin iç tarafındadır.
Medial Kollateral bağın 3 ana komponenti vardır.
Yüzeysel medial kollateral bağ en büyük ve en güçlü olandır
Posterior oblik komponent
Derin medial kollateral bağ
Çok sayıda izole medial bağ yaralanması spor yaralanmalarından kaynaklanmaktadır. İç yan bağ yaralanması, dizin iç tarafındaki yapılarını geren veya yırtan dizin dış tarafından gelen bir kuvvetle oluşur. Bu bazen bir temas ya da darbe sonucu olabileceği gibi çoğunlukla temas olmadan olur.
İç Yan Bağ Yaralanması Belirtileri Nelerdir?
Doğrudan bağ üzerinde ağrı, dizin iç (medial) kısmında şişme ve iltihaplanma şiddetli vakalarda, hastalar dizlerinin "döndüğünü" veya büküldüğünü hissedeceklerdir.
Fiziki muayene esnasında iç yan bağ yaralanması anlaşılır ama kesin teşhis ve yaralanmanın derecelendirilmesi için röntgen, MRI görüntüleme yöntemleri kullanılır.
MRI, kemiklere ek olarak bağları ve kasları gösterir ve yaralanmanın kısmi veya tam bir İç Yan Bağ yırtığı olup olmadığını ve medial diz yapılarının hangi kısmının yırtıldığını belirlemede çok yararlıdır.
İÇY’ın aslında hala kısmen sağlam mı yoksa tamamen yırtılmış mı olduğunu doğrulamak için, muayene esnasında diz düz ve diz 30° fleksiyondayken bir valgus stres testi yapılır. Bu test ile medial diz boşluklarının yan yana gerilmeye açık olup olmadığını kontrol edilir. Artan boşluk oluşursa, İç Yan Bağ büyük olasılıkla yırtılmıştır. İYB yaralanmalarını doğru şekilde teşhis etmek için genellikle bu testi birlikte başka diğer fiziksel muayene testleri de yapılır.
İç Yan Bağ Yaralanma Derecelendirmesi
İç Yan Bağ yaralanmasının derecesi, mevcut yırtılma miktarına bağlıdır.
Derece I Yaralanma: Sadece hafif bir yırtılma olduğunda ve belirgin bir boşluk olmadığında ortaya çıkar.
Derece II Yaralanma: Boşluk varsa, ancak 30° diz fleksiyonunda valgus stresinin son noktasıysa oluşur.
Derece III Yaralanma: Dizin medial tarafında tam bir bağ yırtılması olduğunda ortaya çıkar ve stres, bir son noktanın olmamasına neden olur.
Genel olarak, çoğu akut Derece I ve II yaralanma, iyi uygulanan bir fizyoterapi programı ile iyileşir.
İzole evre III medial diz yaralanmalarının çoğu iyileşirken, iyileşmeyen 3. derece hastalarda rezidüel instabiliteli hastalar yakından takip edilmelidir. Ek olarak, medial diz yapılarında herhangi bir "gevşeklik" olmasının bir Ön Çapraz Bağ Ameliyatı başarısız olmasına neden olabileceği iyi bilinmektedir. Bu nedenle, kombine İç Yan Bağ ve Ön Çapraz Bağ yaralanmalarında; iki yaralanmayada cerrahi olarak müdahale etmek gerekir.
Çok ciddi kombine diz bağ yaralanmaları durumunda, özellikle eş zamanlı Arka Çapraz Bağ yırtılması durumunda da eşzamanlı bir İç Yan Bağ bir onarımı şarttır.
İç Yan Bağ Yaralanmasının Tedavisi
Birçok İç Yan Bağ yaralanması kendi kendine iyileşme yeteneğine sahiptir. Bu, özellikle diz çevresinde yırtılan tek bağ İç Yan Bağ ise geçerlidir. Kısmi İYB yırtıkları neredeyse her zaman iyileşirken, tam İYB yırtıkları büyük oranda iyileşir. İyileşip iyileşmemeleriyle en çok ilgili olan İYB yırtıkları, yırtığın iyileşme şansının düşük olduğu, özellikle Ön Çapraz Bağ (ÖÇB) ve Arka Çapraz Bağ (AÇB) ile dizdeki diğer bağ yaralanmalarında meydana gelen yırtıklardır. Ek olarak, uyluk ve kaval kemiğine yapıştığı yerden tamamen yırtılan İYB yırtıkları cerrahi müdahale olmadan iyileşmeyecekleri için cerrahi tamir gerekir.
Diz protezi ameliyatı hakkında daha fazla bilgi almak için diz protezi ameliyatı yazısına göz atabilirsiniz.
İç Yan Bağ Yaralanmasının Cerrahi Dışı Tedavisi
Dizlik Kullanımı
Genel olarak, çoğu İç Yan Bağ yırtıkları, özellikle başka bir bağ yaralanması olmadan izole olarak meydana geldiklerinde iyileşir. İlk adımlardan biri, İYB yırtığı bölgesindeki şişlik ve kanamayı azaltmaya çalışmaktır, böylece diz hareketi üzerinde egzersiz yapılabilir ve normal yürüyebilirsiniz. İYB üzerinde biraz ağrı olduğu sürece, şişmeyi en aza indirmek için buz ve bandaj uygulamak faydalıdır. Muayene esnasında açılan İYB yırtıkları için, dizin yana doğru açılmasını engellemek İYB’ın gergin bir pozisyonda iyileşmesine neden olmamak için menteşeli bir dizlik kullanmak gerekir.
Derece yaralanmalarda dizlik kullanımına gerek yoktur. 2. Derece ve cerrahi tedavi gerektirmeyen 3. Derece yaralanmalarda dizlik kullanımı gereklidir.
Ek olarak kondisyon bisikleti kullanmak gibi dizin kontrollü hareketi İYB’daki kollajen liflerinin iyi iyileşmesini sağladığı bilimsel çalışmalarda gösterilmiştir. Genel olarak, aktivitelere geri dönmek için 1. derece MCL yırtıkları 1-2 hafta, 2. derece MCL yırtıkları 3-4 hafta ve 3. derece tam MCL yırtıklarının iyileşmesi 5-7 hafta sürer. İyi planlanmış rehabilitasyon programı, İYB iyileşmesini sağlamada çok etkilidir.
İç Yan Bağ Ameliyatı Gerekli midir?
Diz ekleminin çoklu bağ yaralanmalarında meydana gelen İç Yan Bağ yırtıklarının çoğu ameliyat gerektirir. Ek olarak, uyluk kemiğini tamamen yırtan ve diz düz iken diz aralıkları açılan İç Yan Bağ yırtıkları, İç yan Bağın kaval kemiğinden ayrılıp eklem hattına doğru geri çekildiği yırtıklarda cerrahi şarttır. Diğer İç Yan Bağ yırtık tipleri genellikle iyileşir, ancak hepsi iyileşmez, bu nedenle hastalar yakından takip edilmelidir. İlk başta atel ile takip edilen hastaların bir kısmı takip esnasında instabilite bulguları göstermeye devam ederlerse cerrrahi gerekli olur.
Makalemizi okuduğunuz için teşekkürler. Dilerseniz utkuerdemozer.com bağlantısından ana sayfaya genel bir göz atabilirsiniz.
