Diz kireçlenmesi, günlük hayatın kalitesini önemli ölçüde etkileyen dünyada en çok görülen eklem sorunudur. Diz kireçlenmesi toplumda 1000 kişiden 24 kişide görülürken, kalça kireçlenmesinde. Bu oran 8,8’dir. Bu durum, diz eklemlerindeki kıkırdak dokusunun yıpranması ve zarar görmesiyle karakterize edilir, ki bu da ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilere yol açar.
Yaşlı nüfusta en sık diz ağrısının ve hareket güçlüğünün sebebidir.
Modern yaşam tarzının getirdiği hareketsizlik ve obezite gibi faktörler, diz kireçlenmesinin daha da yaygınlaşmasına neden olmakta. Bu yazıda, diz kireçlenmesinin nedenlerini, belirtilerini ve tedavi yöntemlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.
İçindekiler:
Diz Kireçlenmesi Nedir?
Diz kireçlenmesi, diz eklem kıkırdağının ilerleyici tarzda kaybı ile karakterize diz ekleminin dejeneratif yani yıpranma hastalığıdır. Eklem kıkırdağı kaybolunca eklem kıkırdağının altındaki kemikler birbirine sürtmeye başlar. Bu durum da dizde ağrı, eklem sertliği ve şişliğe yol açar.
Ayrıca diz eklemi kireçlenmesi sanılanın aksine mekanik bir aşınma ve yıpranma süreci değildir.
Diz Kireçlenmesinin Sebebi Nedir?
Diz kireçlenmesi kadınlarda, ileri yaşta daha sık görülür. Başlıca sebepleri şunlardır:
Genetik: Ailenizde diz kireçlenmesi varsa sizde de olma şansı yüksektir.
Kilo: Fazla kilolu iseniz, vücut kitle indeksiniz 30 üzerinde ise dizinizde eklem kireçlenmesi gelişme olasılığı normal vücut kitle indeksine sahip bir ile kıyaslandığında 7 kat fazladır.
Diz Yaralanması: Daha önce diz ekleminde eklem içi kırık geçirmişseniz ya da diz ekleminde bağ yaralanması geçirdiyseniz, normalden daha fazla diz kireçlenmesi oluşma riskiniz yüksektir.
Şekil Bozukluğu: Bacaklarınızda parantez bacak ya da çapraz bacak adı verilen şekil bozukluğu var ise diz kireçlenme oluşma riski yüksektir.
Geçirilmiş Diz Eklemi Enfeksiyonu: Çocukluk döneminde ya da daha sonra dizde eklem içi enfeksiyon yani diz septik artriti geçirmek diz kireçlenme riskini arttırır.
Erken Yaşta Diz Kireçlenmesi Neden Olur?
Obezite: Fazla kilo diz eklemine ekstra yük bindirir. Aynı zamanda obezite vücutta enflamasyona yol açar. Vücutta oluşan enflamasyondan diz eklemleri de etkilenir, tıpkı iltihaplı romatizmal hastalıklar gibi.
İltihaplı Romatizmal Hastalıklar: Romatoit artrit gibi iltihaplı romatizmal hastalıklar erken yaşta diz kireçlenmesinin sebeplerinden biridir.
Hareketsiz Yaşam Tarzı: Yürüyüş yapmak gibi eğer düzenli egzersiz yapmaz, sedanter bir hayatınız var ise diz eklem kireçlenmesine oluşma ihtimali yüksektir. Ayrıca diz bölgesi kasların güçsüzlüğü de diz kireçlenmesine sebep olur.
Diz Eklem Yaralanması Geçirmek: Tibia plato kırıkları gibi diz eklemi içi kırıkları, ön çapraz bağ yaralanmaları gibi dizde bağ ayarlanmaları erken yaşta diz ekleminde kireçlenme sebebi olabilirler.
Diz Eklem içi İltihabı Geçirmek: Çocukluk çağında geçirilmiş diz eklem içi enfeksiyonu erken yaşta diz kireçlenmesinin sebebidir.
Diz Kireçlenmesi Evreleri - Derecelendirmesi
İlk olarak diz kireçlenme evreleri yani derecelendirmesi, diz röntgeni çekilip, röntgendeki bulgulara göre yapılır.
0. Derece: Tamamen normal diz röntgeni
1. Derece: Eklem alanı daralması şüpheli, kemik mahmuzları oluşmaya başlamış (osteofit)
2. Derece: Eklem alanı daralması var, kemik mahmuzlarının oluşumu belirgin görülür.
3. Derece: Eklem alanı daralması belirgin, kemik mahmuzlarının sayısı ve boyutu artmıştır.
4. Derece: Eklem alanı daralması ileri derecede, kemik mahmuzları çok büyüktür. Parantez bacak ya da çapraz bacak gibi şekil bozuklukları da eşlik eder.
Diz Kireçlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Özellikle Diz kireçlenmesi, genellikle ağrı, sertlik ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilerle kendini göstermektedir. Bu belirtilere sahipseniz erken tanı ve tedavi bu süreçte çok önemlidir. İletişim kanallarımız ile bizimle irtibata geçip detaylı tanı ve tedavi hakkında bilgi alabilirsiniz.
Bazı yaygın belirtiler şunlardır:
Ağrı
Diz ekleminde kireçlenmesi (Diz osteoartriti -Gonartroz) olan hastaların en belirgin bulgusu diz ağrısıdır. Ağrı yıllar içinde artarak devam eder. Ara ara azalır. Özellikle kış aylarında artar, yazın hastalarda geçici bir rahatlama olur.
Çoğu hastalarda belli bir zaman periyodunda alevlenmeler olur, buna sinovit atakları diyoruz. Bu ataklarda ağrı çok fazla artar, ayrıca diz ekleminde de şişlik oluşur.Son dönem kıkırdak bozukluğu olan hastaların ağrıları özellikle hareket ile artar. Hastalar, tuvalete gitme, yatağından kalkıp yemek masasına kadar yürümek için bile zorlanırlar. Günlük aktivitelerini yapamaz hale gelirler.
Şişlik
Romatoit artrit gibi iltihaplı romatizmaya bağlı durumlarda şişlik daha sık görülür. Diz kireçlenmesi olan hastaların dizinde ara ara şişlik artarak (sinovit atakları) hastanın hareketlerini kısıtlayıp, ağrının artmasına sebep olur. Böyle dönemlerde hastalar özellikle dizlerini bükme hareketini yapamamaktan yakınırlar, bunun sebebi artmış olan eklem sıvısıdır.
Eklem Sertliği
Özellikle günün erken saatlerinde daha belirgin olup, öğlen saatlerine doğru sertlik azalır. Romatoit artrit gibi enflamatuar artritlerde eklem sertliği daha çok gözlemlenir.
Diz Kireçlenmesi Ağrısı Nereye Vurur?
Diz ekleminde 3 ayrı bölüm vardır. Bunlara kompartman diyoruz. 1 tane iç 1 tane dış bir tane de diz kapağının altında olmak üzere 3 tane kompartman diz eklemini oluşturur. Kireçlenme bu kompartmanların hangisinde ise ağrı da orada olur.
Çoğu zaman kireçlenme 2 ya da 3 kompartmanda olur. En sık iç ve diz kapağı altındaki kompartmanda kireçlenme olduğundan hastaların çoğunda ağrı dizin iç kısmında ve diz kapağı altında olur.
Soldaki diz röntgenleri, kireçlenmesi olamayan hastaya ait, sağdaki ise ileri derecede diz kireçlenmesi olan başka bir hastanın röntgenleri. Sağdaki diz röntgeninde diz kireçlenmesi en çok dizin iç kısmındadır, hastanın ağrısı da diz röntgeni ile paralellik gösterip dizin iç kısmında daha çok ağrısı olduğunu ifade eder.
Diz Kireçlenmesi Tanısı Nasıl Konulur?
Detaylı fizik muayene ve hastanın öyküsü ile diz kireçlenmesi tanısı ortopedi uzmanı tarafından kolayca konulabilir. Ayrıca diz röntgenleri değerlendirilerek, kireçlenmenin derecesi hakkında fikir oluşur.
Diz Kireçlenmesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Diz Kireçlenmesi Tedavisi, öncelikli olarak kireçlenmenin derecesine ve hastanın yaşına göre değişir. 60 yaş üstünde ileri derecede diz kireçlenmesinin tedavisi diz protezi iken, 40 yaşında diz kireçlenmesinin öncelikli tedavisi diz protezi olamaz.
Günlük Yaşam Aktivitelerinin Düzenlenmesi ve Egzersiz
Hastalık başlangıç aşamasında ise, merdiven inip çıkma gibi ağrıya sebep olan günlük aktivitelerin ağrıya sebep olmayacak şekilde düzenlenmesi, ağrıyı azaltıcı diz çevresi kasları güçlendirmeyi amaçlayan egzersizlerin düzenli yapılması önemli bir konudur.
Diz çevresi kasların güçlendirilmesi ileride yapılacak diz protezi ameliyatının da başarısını olumlu olarak etkiler.
Kilo Vermek
Diz kireçlenmesi olan çoğu hasta hareketsizliğe bağlı olarak fazla kiloludur. Fazla kilo da mevcut olan diz kireçlenmesini hızlandırır. Kilo veremeyip diz protezi olan hastaların, diz protezi ameliyatından sonra kilo vermeleri, diz protezinin kullanım süresini uzatması açından çok önemlidir.
İlaç Tedavileri
Maalesef eklem kireçlenmesini iyileştiren hiçbir ilaç yoktur. İlaç tedavisinden kasıt hastanın diz protezi ameliyatına kadar ağrısının azaltılıp, günlük aktivitelerini rahat bir şekilde devam etmesini sağlamaktır. Diz eklemi kireçlenmesi ileri düzeyde olmayan hastalar ağrı kesici tedaviden daha fazla fayda görürler.
Eklem kireçlenmesi ilerledikçe hastalar ağrı kesici tedaviden daha az fayda görürler. Ağrı kesici ilaçları kullanırken mutlaka doktorunuza başvurmanız gerekir. Olası yan etkileri en aza indirmek için uzun süreli ağrı kesici kullanımı önerilmez.
Diz Kireçlenmesi İğne Tedavisi
Diz içi eklem iğneleri eklem kireçlenmesinin ağrı tedavisinde uygulanır. Günümüzde hiçbir iğne diz kireçlenmesini tedavi etmez, sadece diz kireçlenmesinin asıl tedavisi olan diz protezi ameliyatının zamanını öteler.
Eklem içi enjeksiyonlarda en sık olarak aşağıdaki tedaviler uygulanır:
Hyaluronik asit
PRP iğnesi.
PRGF iğnesi.
Yağdan Kök Hücre uygulaması.
Kemik iliğinden Kök Hücre uygulaması.
Eksozom uygulaması.
Sıvı Diz Protezi
İçinde poliakrilamid adı verilen bir madde vardır. Bununla birlikte Diz protezi ameliyatı gereken ancak başka sağlık sorunlarından dolayı diz protezi ameliyatı olamayan son dönem diz eklem kireçlenmesi olan hastalara muayenehanede diz eklemine uygulanabilen eklem içi iğnedir.
Diz Kireçlenmesi Egzersizleri
Özellikle Diz kireçlenmesinde öncelikli egzersizler olarak diz kapağına bağlanan kuadriceps adlı kas grubunun güçlendirilmesi ile başlanır.
Düz Bacak Kaldırma: Başınızı ve belinizi destekleyecek şekilde bir yatağa ya da kanepeye uzanın. Diziniz düz olacak şekilde bacağınızı yaklaşık 20 santim kaldırıp 10 saniye bekleyin. 30-50 tekrar yapın.
Sık- bırak: Yatar ya da oturur pozisyonda dizinizin altına küçük katlı bir bez parçası ya da havlu koyun. Dizinizi bastırarak bu bezi sıkıştırmaya çalışın ve 10 saniye bekleyin. Bunu 30-50 tekrar yapın.
Diz Kireçlenmesi Olanlar Nelere Dikkat Etmeli?
Eğer diz kireçlenmeniz varsa ameliyat dışı yöntemlerle tedaviye başlanır. Bu tedavi içerisinde yapmanız gerekenler şunlardır:
Kilo verin: Fazla kilonuz var ise, ilk başta 5 kg vermek bile ağrınızı ciddi oranda azaltacaktır.
Günlük Yaşam Aktivitelerinizi Düzenleyin: Merdiven çıkmak gibi diz ağrınızı arttıran her türlü hareketleri terk edin.
Güçlenin: Dizinizdeki quadriceps kasına odaklanıp bu kasınızı güçlendirin.
Hareketli olun: Dizinizi ağrıtmadan düzenli olarak düz bir zeminde yürüyüş yapın.
Buz Uygulaması: Diz ağrınız olduğunda hemen ağrı kesici almak yerine buz uygulaması yapın. Bir peçete üzerinden dizinizin ön tarafına buz jelini 20-30 dakika uygulayın. Bunu 1 saat ara verip 3-4 kez yapın.
Eklem İçi İğne Olun: Eğer ağrınız hiçbir şekilde geçmiyorsa eklem içi enjeksiyon yaptırmaktan çekinmeyin.
Diz Kireçlenmesinin Ameliyatı
Diz kireçlenmesinin tek bir ameliyatı vardır o da total diz protezi ameliyatıdır. Ameliyat dışı yöntemler ile diz kireçlenmesinden kaynaklanan ağrı giderilemez ise, diz protezi ameliyatı gündeme gelir.
Ayrıca bu ameliyat ile diz kemiklerinin uçlarındaki bozulmuş kıkırdak yapılar çıkarılıp, yerine metal ve plastikten yapılan diz protezi yerleştirilir. Diz protezi ameliyatı dünyada yapılan en başarılı ameliyatlardan biridir. Diz protezi ile ilgili detaylı bilgi almak için bu bağlantıya tıklayıp detaylı bilgi elde edebilirsiniz.
Hastanın yaşının genç olduğu (40-50) ve dizinde parantez bacak olduğu durumda dizde High Tibial Osteotomi denilen diz protezi ameliyatı dışında başka bir ameliyat daha yapılmaktadır.
Ancak bilinmelidir ki bu ameliyatta sadece diz protezi ameliyatın olma zamanını öteler. High Tibial Osteotomi ameliyatı ile ilgili detaylı bilgi edinmek için diğer yazımıza göz atabilirsiniz.
Diz Kireçlenmesi Ameliyatı Yorumları - Hastamın Yorumu
Öncelikle belirtmeliyim ki, doktorum Utku Erdem Özer'in uzmanlığı ve özverili yaklaşımı sayesinde diz kireçlenmesi ameliyatı sonrası yaşadığım deneyim oldukça olumlu oldu. Ameliyat öncesi süreçte detaylı bir şekilde bilgilendirildim ve her adımda benimle iletişimde kaldı. Ameliyat sonrası ağrılarımı minimumda tutmak için gerekli tedbirleri aldı ve rehabilitasyon sürecindeki yönlendirmeleriyle adım adım ilerlememi sağladı. Şimdi, dizimdeki kireçlenme sorununu geride bırakarak aktif bir yaşama geri dönebildim. Kendisine sonsuz teşekkürlerimi iletiyorum. Diz Kireçlenmesi Ameliyatı Yorumları: Mehmet A.
Diz Kireçlenmesine Hangi Krem İyi Gelir?
Diz kireçlenmesi için kullanılan kremler genellikle semptomları hafifletmeye ve rahatlatmaya yardımcı olmaktadır. Ancak, spesifik bir krem önermek için bizlere danışmanız son derece önemlidir.
Genellikle ağrıyı hafifletmek, iltihabı azaltmak ve hareketi iyileştirmek için topikal anti-enflamatuar kremler veya ağrı kesiciler kullanılmaktadır. Bunlar, nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) içeren kremler veya mentol, kamfor gibi yerel etkiye sahip bileşenler içerir.
Diz Kireçlenmesi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Soru: Dizdeki kireçlenme nasıl geçer?
Cevap: Tedavi edilemese de semptomları hafifletmek için ilaçlar, fizik tedavi, egzersizler ve yaşam tarzı değişiklikleri kullanılır.
Soru: Kireçlenmeye ne iyi gelir?
Cevap: Ağrıyı hafifletmek için ağrı kesiciler veya anti-enflamatuar ilaçlar, iltihabı azaltmak için soğuk kompresler, ve diz ekleminin esnekliğini artırmak için düzenli egzersizler iyi gelebilir.
Soru: Dizdeki kireçlenme nasıl anlaşılır?
Cevap: Kireçlenme genellikle ağrı, şişlik, sertlik ve kısıtlı hareketlilik gibi semptomlarla kendini gösterir. Kesin tanı için bir doktora başvurmak önemlidir.
Soru: Dizdeki kireçlenmeye yürüyüş iyi gelir mi?
Cevap: Uygun bir egzersiz programı ve önerilerimiz doğrultusunda yapılan yürüyüş, semptomları hafifletebilir ve genel sağlığa katkıda bulunabilir.
Sonuç
Diz kireçlenmesi, günlük hayatın kalitesini önemli ölçüde etkileyen dünyada en çok görülen eklem sorunlarının başında gelir. Bu durum diz eklem kıkırdağının ilerleyici tarzda kaybı ile karakterize diz ekleminin dejeneratif yani yıpranma durumudur.
Bunun dışında tanısı detaylı fizik muayene ve hastanın öyküsü ile diz kireçlenmesi tanısı ortopedi uzmanı tarafından konulmaktadır.
Diz Kireçlenmesi Tedavisi arasında kilo vermek, egzersizler yapmak, iğne enjeksiyonu bulunmaktadır. Ameliyat dışı yöntemler ile diz kireçlenmesinden kaynaklanan ağrı giderilemez ise, diz protezi ameliyatı yapılır.
Bu ameliyat ile diz kemiklerinin uçlarındaki bozulmuş kıkırdak yapılar çıkarılıp, yerine metal ve plastikten yapılan diz protezi yerleştirilir. Diz protezi ameliyatı dünyada yapılan en başarılı ameliyatlardan biridir.
Son olarak makalemizi okuduğunuz için teşekkürler. Dilerseniz utkuerdemozer.com bağlantısından ana sayfayı ziyaret edebilirsiniz. Altta bulunan whatsapp bağlantısından da bizimle iletişime geçebilirsiniz.
