Arka Çapraz Bağ Yaralanmaları

İçindekiler

• Arka Çapraz Bağ nedir?
• Arka Çapraz Bağ Yırtığı Belirtileri
• Arka Çapraz Bağ Yırtığı Nasıl Olur?
• Arka Çapraz Bağ Yırtığı Nasıl Teşhis Edilir?
• Arka Çapraz Bağ Yırtığının Derecelendirilmesi
• Arka Çapraz Bağ Yaralanması Nasıl Tedavi Edilir?
• Arka Çapraz Bağı Ameliyatı Hangi Kriterlere Göre Yapılır?
• Arka Çapraz Bağ Ameliyatı Nasıl Yapılır?
• Arka Çapraz Bağ ameliyatından Sonraki Süreç Nasıldır?

Arka Çapraz Bağ nedir?

Dizin arkasında ve ortasında bulunan bu bağ, arka çapraz bağ veya posterior Criciate Ligament (PCL) olarak bilinir. Uyluk kemiğini (uyluk kemiği) kaval kemiğine (tibia) bağlayan birkaç bağdan biridir. Arka çapraz bağ dizin en güçlü bağıdır ve bu nedenle tüm diz yaralanmalarının yaklaşık % 3 ünden az sıklıkla görülür.

Arka Çapraz Bağ Yırtığı Belirtileri

• Koşarken hızlandıktan sonra yavaşlama esnasında, merdivenlerden ve yokuşlardan inerken ya da ani durmada dizde anormal hareket hissi ve ağrı.
• Bükülme, dönme veya kendi ekseni etrafında dönme gibi  hareketlerde ağrı dizinde kayma hissi.
• Dizin ön yüzünde ağrı
  
  

Arka Çapraz Bağ Yırtığı Nasıl Olur?

Arka çapraz bağ yaralanmasına genellikle güçlü bir kuvvet neden olur. Arka çapraz bağ yaralanması en sık spor travması sonrası olur. Ayrıca bükülmüş dizin çok sert bir cisme çarpmasından sonra da oluşabilir.

Örneğin;

• Bir araba kazasında dizin ön konsola çarpması sonucu.
• Diz bükülü iken dizinin üstüne düşen bir futbolcuyu.
• Evde dizinin üzerine sertçe zemine düşme sonucu dahi olabilir.
  
  

Arka Çapraz Bağ Yırtığı Nasıl Teşhis Edilir?

Hastanın ayrıntılı hikayesini dinledikten sonra özellikle travmanın oluş mekanizmasından arka çapraz bağ yırtığından şüphelenilir. Daha sonra ayrıntılı bir fizik muayene sonrası, özel bir röntgen (oturur pozisyonda), MR görüntüleme ve Bilgisyarlı Tomografi gibi tetkikler ile arka çapraz bağ yaralanması teşhisi koyulur.

Genel olarak, birçok tam olmayan arka çapraz bağ yaralanması zamanla iyileşir. Arka çapraz bağ yaralanmaları, erken teşhis edilip ve uygun dizlik kullanımı da zamanında başlanıp hasta bu tedaviye azami önem gösterirse, arka çapraz bağ düzün bir şekilde iyileşebilir. Aksi takdirde bağın boyu uzayarak iyileşeceğinden fonksiyon yapamaz.

MR görüntüleme akut yaralanma değerlendirmesi için oldukça iyi olmasına karşın, kronik arka çapraz bağ yırtıklarında normal görünebilir. Kronik yırtıkta tendon uzamış olarak iyileşir. Bu durumda, yırtığın boyutunu teşhis etmek için stres röntgeni gereklidir.

Arka Çapraz Bağ Yırtığının Derecelendirilmesi

1. Derece: Küçük kısmi yırtık
2. Derece: Tama yakın yırtık
3. Derece: Tam yırtık, bu yaralanmada arka çapraz bağın hiçbir fonksiyonu kalmamış olup, sıklıkla dizde başka yapılarda da yaralanmalar vardır. (En sık olarak posterolateral köşe yaralanması)
   
   

Arka Çapraz Bağ Yaralanması Nasıl Tedavi Edilir?

Ameliyat Dışı Yöntemler

Şayet arka çapraz bağ yırtığı tek başına olup dizde başka bir yaralanma yok ise ayrıca yaralanmanın seviyesi 1. Ve 2. Derece ise hastalarımı ameliyat etmiyorum, aşağıdaki protokolü uyguluyorum.

• Uygun dizlik kullanımı. Özel bir dizlik diz eklemini normal pozisyonda tutarak, arka çapraz bağa stres binmeden bağın iyileşmesini olanak verir.
• Kuadriseps kasının güçlendirilmesine hedeflenen rehabilitasyon programına hemen başlanmalı.
  
  

Arka Çapraz Bağı Ameliyatı Hangi Kriterlere Göre Yapılır?

Arka çapraz bağ rekonstrüksiyon ameliyatı aşağıdaki şartlarda yapılır.

• Yaralanmış dizin sağlam dize göre arkaya doğru kayması 10 mm’den fazla ise.
• 3. derece yaralanması varsa.
• Dizde başka yaralanmalar da varsa (en sık posterolateral köşe yaralanması olur)
• Arka çapraz bağın kaval kemiğinde yapıştığı yerden, bağın kopmadan kemiiği koparması sonucu fonksiyon bozukluğu olduğunda.
  
  

Arka Çapraz Bağ Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Arka çapraz bağ ameliyatı kapalı ameliyat tekniği ile yapılır. Dizin iç yan kısmından hamstring tendonları alınarak hazırlanır. Daha sonra dizde uyluk kemiğine ve kaval kemiğine tüneller açılır. Kaval kemiğine açılan tünelin çıkışını görmek için 3. bir kamera girişi açılır. Özel kılavuzlar ile tüneller açıldıktan sonra hazırlanan tendon greftleri tünellerden geçirilerek, uygun şekilde gerilir. Metal düğmeler bazen de vidalar ile tünele konulan tendon grefti özel bir pozisyonda sabitlenir.

Arka Çapraz Bağ ameliyatından Sonraki Süreç Nasıldır?

Ameliyattan sonra hastanın 6 hafta koltuk değneği ve dizlik kullanması gerekir. 6. haftadan sonra yavaş yavaş yük verilip, tek koltuk değneği bırakılır.  7.-8. hafta arasında 2. koltuk değneği de bırakılmış olur. İlk 4-6 ay haftada 3-4 seans fizyoterapi görmesi gerekir.