Tetik parmak, tendon kılıfında sıkışma sonucu oluşan, avuç içinde beze şeklinde şişlik, ağrı, parmakta takılma, kilitlenme ile karakterize olan, özellikle orta yaş kadınlarda sık görülen yaygın bir sağlık sorunudur.
Özellikle sabahları tetik parmak olan parmakta bükülme hareketi sonrası tendon takılı kalarak kilitlenir. Hastalar genellikle bükülü kalmış parmağı öteki eliyle zorlayıp ağrılı bir şekilde açar. Daralmış olan A1 pulley tendonu sıkıştırarak, tendonun yıpranmasına hatta yırtılmasına sebep olabilir.
İçindekiler
Tetik Parmak Nedir?
Parmaklarımızı bükmemizi, elimizi sıkıp cisim kavramamızı sağlayan yapılara bükücü tendon yani fleksör tendon diyoruz. Bu tendonlar kolumuzdan başlayıp adeta bir kablo gibi her bir parmak uçlarımıza kadar ilerler. Bu kabloların yani tendonların bir de makara sistemi vardır. Bunlara da pulley diyoruz. Bu makaralardan yani pulleylerden biri olan avuç içindekinin (A1 pulley) daralmasına bağlı olarak gelişen duruma tetik parmak denir.
Tetik Parmak Hastalığı Kimlerde Görülür?
50 yaş üstü kadınlarda erkelere oranla daha sık görülür. Tetik parmak olan hastaların çoğunda, çoğu zaman eşlik eden herhangi bir ek hastalık yoktur. Ancak aşağıdaki hastalığı olan hastalarda tetik parmak sık görülür. Bunlar;
Şeker hastalığı (tüm şeker hastalarının %10’unda görülür)
Tiroid hastaları (hipotiroidizm)
İltihaplı romatizmalı hastalarda (Romatoit Artrit gibi)
Amiloidoz
Sarkoidoz
Gut
Yalancı gut
Tendon kılıfının mikroplu iltihaplanması (septik tenosinovit)
Bunların dışında Tetik parmak nadir olarak yeni doğan bebeklerde de görülebilmektedir.
Tetik Parmak Belirtileri Nelerdir?
Tetik parmağı ola hastalarda aşağıdaki bulgular sırasıyla ilerleyici şeikilde görülür. Etkilenen parmağın avuç içi kısmında yani A1 pulley seviyesinde;
Şişlik,
Bu bölgede hassas yumru,
Parmağın bükme hareketinde takılma, zamanla kilitlenme
Parmağın bükme veya düzeltme hareketinde avuç içinde ağrı.
Ağrı ileri seviye tetik parmak olan hastalarda el sırtına da yayılabilir.
Bu belirtiler, Tetik Parmak varlığını düşündüren işaretlerdir. Ancak, kesin teşhis ve tedavi için iletişim sayfasından bizimle irtibata geçebilirsiniz.
Tetik Parmak Derecelendirilmesi Nasıldır?
Bu derecelendirme, hastalığın şiddetini anlamak ve uygun tedavi planını belirlemek için kullanılmaktadır.
Derece: Avuç içinde ağrı ve A1 pulley’de hassasiyet
Derece: Parmağın takılması
Derece: Parmağın takılıp kilitlenmesi ama yardımla kilitli parmağın açılabilmesi
Derece: Kilitlenmiş olan parmağın artık yardımla da olsa açılamaması.
Tetik Parmak Tanısı Nasıl Konulur?
Tanı genellikle fiziki muayene ile konulur. Laboratuvar testleri, röntgen, ultrason ve MR görüntüleme gibi radyolojik görüntüleme yöntemlerine çoğu zaman gerek kalmaz.
Tetik Parmak Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tetik parmak, özel bir tedavi uygulamadan nadiren kendi kendine düzelir. Düzelirse de genellikle başlangıcının ilk ayında düzelebilir. Eğer tetik parmak tedavi edilmezse, bu durum eklem sertliğine ve bükücü (fleksör) tendon yapışmalarına sebep olur. Bu durumlar yapılacak tedaviyi zorlaştırıp, tedavinin başarı şansını azaltır.
Tetik parmağın Ameliyat Dışı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tetik parmak tedavisine basit yöntemler ile başlanır. 1. Basamak tedavi yöntemi olarak da ifade edeceğimiz tedavi metotları:
Atelleme.
Ağrıya sebep olan hareketlerden kaçınma.
Doktorunuza danışarak ağrı kesici kullanımı.
Ultrason altında kortizol iğnesi uygulaması.
Tetik Parmak Tedavisinde Ultrason Altında Kortizol Enjeksiyonu
Tetik parmak hastalığının tedavisi kortizol injeksiyonu ile daralmış olan makaranın (A1 pulley) gevşemesi amaçlanır. Ultrason kullanılarak makaranın etrafına kortizol uygulanır. Ultrason olmadan yapılan enjeksiyonlarda tendonun içine yapılma riski vardır. Tendonun içine yapılacak kortizol enjeksiyonları tendonu zayıflatarak kopmasına yol açabilir.
Başparmakta oluşan tetik parmak hastalığında kortizol enjeksiyonu başarısı daha düşüktür. Öteki parmaklardaki tetik parmak hastalığında kortizol enjeksiyonunun başarısı %60-90 arasındadır.
Tetik Parmak Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Tek bir kortizol enjeksiyonundan sonra tetik parmak düzelmez ise ya da belli bir zaman sonra tekrar ederse ameliyat kararı almak gerekir. Unutulmamalıdır ki tetik parmak ilerleyici bir durumdur.
Tetik parmak ameliyatı ile sıkışan makaranın üzerinden küçük bir kesi ile girilerek makara (A1 pulley) gevşetilip, cilt dikişi atılır.
Tetik Parmak Ameliyatının Riskleri Nelerdir?
Tetik parmak ameliyatı genellikle güvenli bir prosedür olsa da, her cerrahi müdahalede olduğu gibi bazı riskler ve komplikasyonlar bulunmaktadır.
Damar sinir hasarı: Tendonun hemen yanında parmağın damar ve sinirleri bulunur. Tetik parmak ameliyatı esnasında bu yapılar iyi görülmez ise istenmeden de olsa parmağın damar ve sinirlerine zarar verilebilir. Ameliyatta uygun görüş sağlanırsa böyle sorunlar ile karşılaşılmaz.
Parmakta Sertlik: Ameliyat sonrası parmak kaydırma egzersizleri gibi, uygun egzersizleri yapmayan hastalarda görülebilir. Bunu önlemenin yolu, ameliyat sonrası takiplerde hastanın fizyoterapiye ihtiyacı olup olmadığını fark etmektir. Fizyoterapi ihtiyacı olan hastaya hemen fizyoterapi başlanarak, bu komplikasyon engellenmiş olur.
Tetik Parmak Ameliyatında Hangi Anestezi Uygundur?
Genel anestezi veya bölgesel (tüm kol uyuşturularak) anestezi yapılır. Lokal anestezi çok tercih edilmez. Bunun nedeni ameliyatta gevşetilecek makaranın her iki yanında parmağın duyu sinirlerinin geçmesidir.
Ameliyatta bu sinirlere zarar vermemek için ameliyat sahasının iyi görülmesi gerekir. Bunu elde etmek için de geçici olarak kan akımını kesmek amacıyla üst kola turnike konulur. Turnike basınç oluşturarak kolun kan akımı durdurulur.
Sadece ameliyat yerinin uyuşturmayı hedefleyen lokal anestezi uygulamasında hasta ameliyat yerinde ağrı hissetmez ancak turnike konulan yerde ağrı oluşur. Bundan dolayı tetik parmak ameliyatında anestezi tercihi ya genel anestezi ya da bölgesel anestezi seçilir.
Tetik Parmak Ameliyatı Kaç Günde İyileşir?
Tetik Parmak Ameliyat yara yeri 10-14 gün içinde iyileşir. Bu süre zarfında ameliyat yerine su temasından kaçınılmalıdır. Ameliyattan sonra parmak hareketine izin verilir.
Tetik Parmak Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
Tetik parmak sendromu için cerrahi müdahale gerektiğinde, ameliyat sonrası dönemde alttaki belirttiğimiz noktalara dikkat edilmesi çok önemlidir:
Ameliyattan hemen sonra kanamayı ve ödemi azaltmak için ameliyat bölgesine buz uygulaması önemlidir. 15 dakika buz 1 saat ara şeklinde ilk 1 hafta boyunca günde 5-6 kere buz uygulaması ağrı ve ödemi ciddi anlamda engeller.
Tetik parmak ameliyatı sonrası yara iyileşene kadar yaraya su değmemesi ve yaranın temiz tutulması gerekir.
Ameliyat olan taraftaki dirsek ve el bileği hareketleri kısıtlanmamalıdır.
Ayrıca parmakta sertlik olmaması için ameliyattan sonra doktorunuza danışarak pasif parmak egzersizlerini yapmalısınız.
Tetik Parmak Ameliyatı Sağ ve Sol Elde Olursa Aynı Anda Yapılabilir mi?
Eğer tetik parmak birden fazla ise, aynı elde birden fazla parmakta ise aynı seansta bütün tetik parmak olan parmaklar ameliyat edilebilir.
Hatta birden fazla olan tetik parmak karşı tarafta ise aynı anda her iki eldeki tetik parmaklar ameliyat edilebilir.
Tetik Parmak Ameliyatı Olanlar - Hastamın Yorumu
Op. Dr. Utku Erdem Özer olarak yaptığım her iki el başparmakta olan tetik parmak ameliyatlı hastamın ameliyat sonrası yorumlarını bu videoda izleyebilirsiniz:
Tetik Parmak En Sık Hangi Parmaklarda Görülür?
Tetik parmak her parmakta görülebilmekle birlikte en sık olarak yüzük ve başparmakta görülür. Eğer sağ elinizi kullanıyorsanız sağ el parmaklarında, solaksanız sol el parmaklarında, sık kullandığınız dominant elinizde daha sık görülür.
Tetik Parmak Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Eğer tetik parmak tedavi edilmezse, bu durum eklem sertliğine ve bükücü (fleksör) tendon yapışmalarına sebep olur. Bu durumlar yapılacak tedaviyi zorlaştırıp, tedavinin başarı şansını azaltır.
Sonuç
Tetik parmak, özellikle orta yaştan itibaren toplumda sık görülen hastaların günlük yaşam kalitesini etkileyen bir sorundur. Avuç içinde ağrı, şişlik parmakta takılma, kilitlenme gibi şikayetleriniz varsa zaman geçirmeden ortopedi doktorunuza başvurun. Zamanında yapılacak uygun tedaviler ile parmak tendonu zarar görmeden tetik parmaktan kurtulabilirsiniz.
Makalemizi okuduğunuz için teşekkürler. Dilerseniz utkuerdemozer.com bağlantısından ana sayfaya genel bir göz atabilirsiniz.
