İçindekiler
Diz kapağı (patella) günlük ve atletik aktiviteler sırasında büyük miktarda strese dayanmasını sağlayan eklem kıkırdağı, bağ, tendon ve kemikten oluşan karmaşık bir sistemdir. Diz kapağını önemli yapılardan biri de medial patellofemoral bağdır (MPFL). MPFL, diz kapağının (patella) iç kısmını uyluk kemiğine (femura) bağlayarak diz kapağının yerinde durmasında (stabilitesinde) önemli rol oynar. MPFL'de bir yaralanma, diz kapağı çıkığı, tam olmayan çıkık (subluksasyon) veya tekrarlayan çıkıklara sebep olabilir. MPFL'nin hasarı veya yetersizliği nedeniyle kronik diz kapağı çıkıkları meydana gelirse, patellofemoral stabiliteyi sağlamak için MPFL rekonstrüksiyon cerrahisi yapılır.
Patellar İnstabilite Nedir?
Patellar instabilite genellikle sportif aktiviteler ya da travmatik olaylar sırasında diz kapağı çıkığının ardından ortaya çıkar. Dizin özel yapısı nedeniyle; diz kapağının uyluk kemiğinde bulunan oluktan (troklea) eklemin dış tarafına doğru kayıp çıkmasına neden olur. Çıkık en sık olarak diz kapağının tam düz pozisyondan kırmaya başlanıldığı anlarda olur.
Diz kapağı çıkığı meydana geldiğinde, genellikle diz kapağını yerinde tutan en önemli bağ olan medial patellofemoral bağ (mPFL) yırtılır ve çoğu zaman normal bir şekilde iyileşemez. Zamanla tekrarlayan tam olamayan ve tam çıkıklara sebep olur. Bu duruma patellar instabilite diyoruz.
Patellar İnstabilite Belirtileri Nelerdir?
Patellar instabilitenin ayırt edici bulgusu dönme ve bükme hareketleri sırasında diz kapağının yerinden çıkma hissidir. Diz kapağı her zaman tam çıkmayabilir. Ayrıca ön diz ağrısı oldukça sıktır. Bu instabilite formuna sahip hastalar, eklem düz bir açıya yakın olduğunda veya tam olarak uzatıldığında da diz kapağı çıkabilir. Ya da hafifçe dışa doğru kayabilir. (subluksasyon)
Patellar İnstabilite Tanısı Nasıl Konulur?
İnstabilitenin derecesini belirlemek için ayrıntılı bir fizik muayeneyi takiben, röntgen, MR görüntüleme ve BT görüntüleme yöntemlerine başvurulur.
Diz kapağının ve Oluğun (Troklea) kıkırdak yapılarında hasar olup olmadığı
Diz kapağı yapısının incelenmesi (patella morfolojisi)
Oluğun durumu (troklea morfolojisi)
Medial Patellafemoral ligament’in sağlam olup olmadığı.
Oluğun merkezi ile Tuberesitas tibia arasındaki mesafenin ölçümü. (TT-TG mesafesi)
MPFL rekonstrüksiyon Ameliyatı Hangi Hastalara Yapılır?
Diz kapağı çıkan çoğu hastada cerrahi tedavi gerekmeden iyi bir fizyoterapi programı, dinlenme, dizlik kullanımı gibi yöntemlerle ile iyileşme sağlanır. Bununla birlikte, genç ve kronik patella çıkığı yaşayan hastalarda MPFL rekonstrüksiyon cerrahisi gerekir.
Medial patellofemoral bağ (MPFL) rekonstrüksiyonu, tekrarlayan ve ciddi diz kapağı çıkıkları olan hastalar için yapılır.
Diz kapağı çıkan çoğu hastada cerrahi tedavi gerekmeden iyi bir fizyoterapi programı, dinlenme, dizlik kullanımı gibi yöntemlerle ile iyileşme sağlanır.
Bununla birlikte, genç ve kronik patella çıkığı yaşayan hastalarda MPFL rekonstrüksiyon cerrahisi gerekir.
Medial patellofemoral bağ (MPFL) rekonstrüksiyonu, tekrarlayan ve ciddi diz kapağı çıkıkları olan hastalar için ayrılmıştır.
MPFL rekonstrüksiyon Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Hasar görmüş MPFL’i tamir edilmesi ameliyatı iyi sonuçlar vermediğinden günümüzde bu ameliyat tekniği artık uygulanmamaktadır. Bunun yerine bu bağın yeniden yapılması ameliyatı olan MPFL rekonstrüksiyon ameliyatı yapılmaktadır.
Bu teknikte hastanın dizinin başka bir bölümünden alınan 1 adet hamstring tendonu ile yeniden MPFL bağı yapılır. (rekonstrüksiyon). Bu tendon hazırlanarak ikiye katlanır. 2 ucu diz kapağına 2 ayrı delik açılarak 2 adet çapalı ip ile diz kapağının iç kısmına tutturulur. Diğer kısmı ise tendonun gerginliği ayarlanarak uyluk kemiğinin iç kısmına 1 adet delik açılarak, vida yardımı ile yerleştirilir.
Yeni bağ, diz kapağını yerinde tutarak stabilize eder ve devam eden çıkıklardan ve ek hasarlardan korunmaya yardımcı olmak için oluşturulur.
MPFL Rekonstrüksiyon Cerrahisinden Sonra İyileşme Süreci
MPFL rekonstrüksiyonunu takiben, yeniden yapılandırılmış bağın korunması için hasta yaklaşık 3-4 hafta dizlik kullanır. Diz hareketi ilk birkaç hafta sınırlandırılır. Fizyoterapist rehberliğinde 1. haftadan sonra hareketlere ve egzersiz programına başlanır. Eklem hareketi tam elde edilene kadar ve diz çevresi kasları yeterince güçlendirilene kadar hasta yakından takip edilir.
