El bileği; sekiz küçük kemikten ve iki ön kol kemiğinden, Radius ve Ulna’dan oluşur. Kemiklerin şekli, avuç içi yukarı veya aşağı yönlü hareketlerde bileğin bükülmesi ve düzeltilmesi, yana doğru hareket etmesine ve dönmesine izin verir. Açık bir ele düşerken olduğu gibi, yeterli kuvvet uygulandığında bu kemiklerin herhangi birinde kırılma meydana gelebilir. Araba kazası, çatı gibi yüksek bir yerden veya merdivenden düşme gibi yüksek enerjili bir darbelerde ciddi yaralanmalar meydana gelebilir.
Kemiğin daha kırılgan hâle geldiği yaygın bir durum olan kemik erimesi (Osteoporoz Hastalığı), hastaların el bileklerini kırılmalara daha yatkın hâle getirir.
El bileğinin en sık kırılan kemiği Radius’tur. Pek çok insan kırık ile çatlağın farklı olduğunu düşünür ancak bunlar aynıdır. El bileği kırıldığında ağrı, şişlik, el ve el bileğini kullanımında zorlanma olur. Genellikle bilekte çarpıklık ve şekil bozukluğu (defeormite) görünür.
Skafoid gibi küçük el bileği kemiklerinin kırıklarında elde şekil bozukluğu olmaz. Basit kırıklarda genellikle kemik parçaları yerinden hareket etmemiştir ve hizalanmaları bozulmamıştır. Yerinden ayrışmış kırıklarda ise kemik parçaları dengesizdir, yerinden çıkma veya kayma eğilimindedir, bu durumda el bileğinde şekil bozukluğu görünme olasılığı daha yüksektir. Bazı kırıklarda eklem içi kırık oluşabilir. Bazen kemik birçok parçaya bölünür ve bu da onu genellikle dengesiz hale getirir. Açık bir kırık, bir kemik parçası deriden çıktığında (içeriden dışarıya) ya da sert bir cisim (kurşunlanma, demir parçası vb.) ile cildin yaralanması (dışarıdan içeriye) sonucu meydana gelir.
El bileği Kırığı Nasıl Değerlendirilir?
Doktorunuzun kırık olup olmadığını anlayabilmesi ve tedavinin belirlenmesine yardımcı olması için muayene ve röntgen çekilmesi gerekir. Bazen kırık parçalarının ve ilişkili yaralanmaların daha iyi ayrıntılarını elde etmek için bir Bilgisayarlı Tomografi ve MR görüntüleme kullanılabilir. El bileği kırıldığında kemiğe ek olarak bağlar (kemikleri bir arada tutan yapılar), tendonlar, kaslar ve sinirler de yaralanabilir. Bu yaralanmaların kırık tedavisi ile birlikte tedavi edilmesi gerekebilir.
El Bileği Kırıkları Nasıl Tedavi Edilirler?
Kırığın yapısı, yerinden ayrışıp ayrışmaması ve ayrışmaya yerinden oynamaya eğilimli olup olmaması tedaviyi belirleyen faktörlerdir. Diğer önemli hususlar arasında yaş, genel sağlık durumu, kırığın dominant elde olup olmaması, iş ve hobi aktiviteleri, önceki herhangi bir yaralanma veya eklem kıkırdak bozukluğu (artrit) varlığı ve bunlarla ilişkili yaralanmalar yer alır.
Kireçlenme egzersizleri hakkında daha fazla bilgi almak için kireçlenme egzersizleri yazısını inceleyebilirsiniz.
El Bileği Kırıklarının Alçı ile Tedavisi
Eğer kırık yer değiştirmemiş, basit iki parçalı ve yer değiştirme potansiyeli yok ya da çok az ise kırık alçı ile sabitlenerek tedaviye başlanır. Ortalama 4-6 hafta alçıda kalır.
Yerinden ayrılmış kırıkların tedavisinde izlenecek yol ise şu şekildedir.
Ameliyathane şartlarında hastanın ağrı hissetmemesi için anestezi altında kırık düzeltilip (redüksiyon) mobil röntgen cihazı (skopi) ile kontrol edilir.
Kırıkta düzelme sağlanıp, skopi altında görüntü alınarak kırık test edilir. Kırık pozisyonunda kayma yok ise uygun pozisyonda alçı yapılarak işlem sonlandırılır.
Kırıkta düzelme sağlanıp, test aşamasında kaydığı görülürse, açık ameliyata geçmeden dışarıdan 3-4 adet K telleri ile kırık sabitlenir.
Eğer yeterince düzelme sağlanamaz ise kırık açık ameliyat ile düzeltilip, metal plakalar ve vidalar ile bazen de dışarıdan metal teller ile tespit edilir.
El Bileği Ameliyatlarında Hangi Malzemeler Kullanılır?
Kırıklar K telleri, vidalar, plaklar, rodlar veya eksternal fiksasyon ile sabitlenir. Eksternal fiksasyon, vücudun dışında bir çerçevenin, kırık bölgesinin üstünde ve altında kemiğe yerleştirilen teller ile tutturulduğu ve aslında kemik iyileşene kadar dışarıdan sabitlediği bir yöntemdir.
Bazen kemik eksik olabilir veya hizalandığında kemikte bir boşluk oluşacak kadar şiddetli bir şekilde ezilebilir. Bu gibi durumlarda kemik parçası (grefti) gerekli olabilir. Bu işlemde eksik olan kemik parçasının yerini doldurmak için vücudun başka bir yerinden kemik alınır. Başka bir yöntem ise kemik boşluğunu kemik bankasından alınan kemik (allogreft) veya sentetik kemik parçası ile boşlukları doldurmaktır.
El bileği kırığı iyileşirken parmakların hareketsiz kalmasını gerektirecek başka bir yaralanma olmaması şartıyla parmakların hareketli kılınması çok önemlidir. Aksi takdirde parmaklar sertleşerek el fonksiyonunun iyileşmesini engeller.
Ameliyat ile el bileği yeterli sabitlemeye sahip olduktan sonra bileğin kendisi için hareket egzersizleri başlatılabilir. Genellikle ameliyattan 1 hafta- 10 gün sonra el bileği egzersizlerine başlanarak hasta yakından takip edilir. El terapisi genellikle esnekliğin, gücün ve işlevin iyileşmesine yardımcı olmak için kullanılır.
Makalemizi okuduğunuz için teşekkürler. Dilerseniz utkuerdemozer.com bağlantısından ana sayfaya genel bir göz atabilirsiniz.
