Ayak Başparmak Kireçlenmesi (Halluks Rigidus)

Halluks Rigidus Nedir?

Ayak başparmağının tarak kemiği ile yaptığı eklemde kıkırdak bozukluğuna bağlı olarak ağrı ve hareket kısıtlılığına sebep olan bir durumdur. Bu ekleme metatarsofalangeal, kısaca MTP eklem denir. MTP eklem ayakta en sık kireçlenmenin görüldüğü eklemdir.

Halluks Rigidus Neden Olur?

Başparmağın MTP ekleminde eklem hasarı çoğu hastada nedenini bilmediğimiz şekilde başlar. En sık nedeni genetik yatkınlıktır. Kadınlarda erkelerde 2 kat daha sık görülür. Hastaların çoğunda hastalık tek tarafı olmakla birlikte % 20 hastada her iki ayak başparmağı da etkilenmiştir.

Halluks rigidusun diğer sebepleri:

• Daha önce bu eklemi içine alan kırık-çıkık gibi travmalar sonucu.
• Futbolcular, maraton gibi uzun mesafe koşucularında ve bale sporu yapanlarda fazla kullanıma bağlı
• Bu eklemin önceden geçirilmiş enfeksiyonu.
• Gut ve romatoit artrit gibi romatizmal hastalıklar.
• Düz tabanlık gibi ayaktaki şekil ve basma bozuklukları.
  
  

Halluks Rigidus Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Halluks Rigidusu olan hastalarda, ayak başparmağının bu ekleminde ağrı ve hareket kısıtlılığı vardır. Topuklu, ucu dar ayakkabılar giydikten sonra, yürüme, koşma gibi aktivitelerle ağrı daha da artar. Hastalığın başlangıcında olmayan daha sonra gelişen, eklemin üst tarafında ele gelen şişlik oluşur. Bu şişliğin sebebi eklem kıkırdak hasarı sonucu oluşan yeni kemik büyümeleridir.

Halluks Rigidus Tanısı Nasıl Konulur?

Hastanın ayrıntılı olarak hikayesi dinlendikten sonra, ayak detaylı olarak muayene edilir. Ayak başparmağında ağrıya sebep olabilecek diğer durumlar (halluks valgus, gut…) gözden geçirilir. Muayene sonucunda ayakta basılarak çekilecek ayak röntgenleri ile çoğu zaman halluks rigidus tanısı konulur.

Halluks Rigidus Nasıl Tedavi Edilir?

Ağrıya sebep olan aktiviteleri bırakmak, başparmağı sıkmayan geniş ve yumuşak ayakkabı giymek gibi ameliyatsız yöntemler ile tedaviye başlanır. Ek olarak doktorunuza danışıp alacağınız ağrı kesici ilaçlar, buz uygulaması ağrınızı hafifletir. Halluks rigidusta oluşan eklem kıkırdak hasarını geri döndürmek mümkün değildir. Hastalığın ileri dönmelerinde tek tedavi seçeneği ameliyattır.

Halluks Rigidus Tedavisinde Hangi Ameliyatlar Yapılır?

Halluks rigidus cerrahi tedavisinde 2 farklı çeşit ameliyat vardır.

Çeliektomi Ameliyatı: Başparmak eklem kıkırdak bozukluğunun çok ileri olmadığı, özellikle başparmaktaki kemik çıkıntısından dolayı ayakkabı giymede zorluk çeken hastalar, ayrıca bu kemik çıkıntılarının başparmak hareketini engellediği durumlarda yapılır. Kemik çıkıntıları tıraşlanıp, eklemdeki bozulmuş kıkırdak yapılar temizlenir.

Başparmak Ekleminin Sabitlenmesi Ameliyatı: Eğer eklem kıkırdak hasarı ileri derecede ise yapılacak ameliyat başparmak eklemini sabitleme, başka bir deyişle dondurma ameliyatıdır. 1. Metatarsofalangela eklem artrodezi ameliyatı da denir.

Halluks Rigidus Sabitleme Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Yaklaşık 45-50 dakika süren, genel anestezi ya da bölgesel anestezi ile yapılabilen ameliyattır. Hastanede 1 gün yatış gerekebilir. Eğer sabah erken saatte ameliyat yapılmışsa akşam hasta evine gidebilir.

Ameliyat açık teknik ile yapılır, başparmağın üzerinden girilerek eklemdeki bozulmuş kıkırdak yapılar temizlenip, çoğu zaman 2 adet vida bazen ise plak ve vidalar ile eklem özel bir açıda sabitlenir. Sabitleme açısı ideal olursa hasta ameliyat sonrası günlük yaşamını ve spor aktivitelerini bir kısıtlama olmadan sürdürebilir.

Halluks Rigidus Sabitleme Ameliyatından Sonra Süreç Nasıldır?

Ameliyattan sonra hastaya koltuk değneği kullandırılarak, özel ayakkabı ile yük verdirilerek yürütülür. Bu aşamada yükün topuğa verilmesi ve başparmağa yük verilmemesi önemlidir.

İlk 2 hafta:

Ameliyattan sonraki 10-14 gün içinde ameliyat yara yeriniz iyileşir. Bu sürede sadece tuvalet, yemek gibi ihtiyaçlarınızı karşılamanız için koltuk değneği ile hareketlenmeniz tavsiye edilir. Dinlenmeniz, ayağınızın yukarıda tutmanız, ayağınızın şişmesini engeller. Ayak bileğinizi hareket ettirmeniz, özellikle pıhtı atmasını önlemede önemlidir.

2-6 hafta arası:

Yara yeri tamamen iyileşmiş olur. Basarken oluşan ağrınız azalarak, ayağınıza daha fazla yük vermeye başlarsınız. Bu sürede şişlik giderek azalacaktır. 6. Haftanın sonunda röntgen çekilir, eğer hedeflenen kaynama elde edilmiş ise koltuk değneği bırakılır.