İçindekiler
Akromioklaviküler eklem yaralanmaları (veya AC Eklem yaralanmaları) omzunuzun üst kısmında – köprücük kemiğiniz ve kürek kemiğiniz arasında meydana gelir
Akromiyoklaviküler eklemi, kolunuzun baş üstü ve vücut hareketlerine izin vermenin yanı sıra, itme, çekme ve kaldırma gibi aktiviteler sırasında koldan vücudun geri kalanına kuvvetleri iletmede önemlidir. Bu eklemi yerinde tutmaya (stabilize eden) yardımcı olan bir dizi bağ vardır.
Şekil 2: Akromiyoklaviküler eklem yaralanmasında zarar gören yapılar
Akromiyoklaviküler Eklem yaralanmaları, akromiyoklaviküler eklemi destekleyen bağların aşırı gerildiği burkulmaları ifade eder. Akromiyoklaviküler eklem bağ hasarının derecesi, çevredeki bağların bir veya daha fazlasının hafif gerilmesinden tam bağ yırtıkları ve bunun sonucunda oluşan şekil bozukluğuna(deformite) kadar değişebilir.
Bir Akromiyoklaviküler eklem (AC Eklem) ayrılmasında bağların yaralanması hafif ila şiddetli olabilir. Yaralanmalar, hangi bağların yırtıldığına ve ne kadar yırtıldığına bağlı olarak derecelendirilir. Derece 1 yaralanma, en az hasarın verildiği ve yalnızca eklemin yaralandığı yerdir. Derece 2 yaralanma, Akromiyoklaviküler eklemindeki bağların ve ayrıca eklemi stabilize eden diğer bağların hasar görmesinden oluşur. Bu ikinci bağ grubu, köprücük kemiğini kürek kemiğinin korakoid adı verilen kısmını bağlar. Bu bağlara korakoklaviküler bağlar denir. 2. derece bir yaralanmada, bu korakoklaviküler bağlar sadece gerilir ancak tamamen yırtılmaz. Köprücük kemiği, gerilirse akromiyon ile aynı hizada olmayabilir ve AC ekleminde bir çıkıntı ile sonuçlanır. 3. derece bir yaralanmada, korakoklaviküler bağlar tamamen yırtılır ve köprücük kemiği artık kürek kemiğine bağlı değildir. Sonuç olarak, köprücük kemiği artık akromiyon ile aynı hizada değildir ve eklemde bir şekil buzukluğu (deformite) vardır.
Akromiyoklaviküler Eklem Ayrılmasının Tedavisi Nedir?
Bu yaralanma çok ağrılı olabilir ve ilk tedavi ağrıyı azaltmak olmalıdır. Bu, en iyi şekilde, kolu bir askıda hareketsiz hale getirerek, iki saatte bir olmak üzere 20 ila 30 dakika boyunca omuza bir buz torbası koyarak ve ağrı kesici ilaçlar kullanarak gerçekleştirilir. Ağrı genellikle ayrılmanın şiddeti ile orantılıdır.
Ağrı azalmaya başladığında, sertliği önlemek için parmakları, bilekleri ve dirseği hareket ettirmeye başlamak önemlidir. Ardından, sert veya "donmuş" bir omuzu önlemek için omuz hareketine başlamak önemlidir. Omuzun ne zaman ve ne kadar hareket ettirileceği doktorunuzun yönlendirmesiyle yapılmalıdır. Genellikle ağrı azaldıkça onu daha fazla hareket ettirebildiğinizi göreceksiniz ve bu iyileşme sürecine zarar vermeyecek veya engellemeyecektir. Tam hareket ve işlevi yeniden kazanmak için gereken süre, yaralanmanın ciddiyetine veya derecesine bağlıdır. 1. derece 10 ila 14 gün sürer, oysa 3. derece altı ila sekiz hafta sürer. 2. derece ise bu iki sürenin ortalaması sürede iyileşir.
Akromiyoklaviküler Eklem Yaralanmasıda Ameliyat Gerekli Midir?
1., 2. ve 3. derece yaralanmaların çoğunun ameliyata ihtiyacı yok. 3. derece yaralanmalar bile genellikle birkaç kısıtlamayla tam aktiviteye dönüşe izin verir. Beklentileri yüksek elit ve profesyonel sporcular için cerrahi tedavi önerilir. Köprücük kemiğinin normalden daha yüksek olduğu ve neredeyse cilde yapıştığı bu yaralanmanın nadir varyasyonları vardır. Bu durumlarda cerrahi yapılmalıdır. Avantajı, AC eklemindeki deformitenin düzeltilmesidir. Cerrahinin bir diğer avantajı da köprücük kemiğinin ucunun deriye veya kaslara sürtmesi sonucu olan ağrıyı ortadan kaldıracak olmasıdır.
Akromiyoklaviküler Eklem Yaralanmasında Nasıl Bir Ameliyat Yapılır?
Akut yaralanmalarda, sentetik bir bağ veya bant kullanarak (tightrope) köprücük kemiği stabilize edilebilir. Buna Akromioklaviküler (AC) eklem stabilizasyonu denir ve yaralanmış Korakoklaviküler (CC) bağların uç uca iyileşmesi amaçlanır.
Ameliyat genel anestezi altında hastanın uygunluğuna göre açık ya da artroskopik yapılabilir.
Şekil 4: Tightrope kullanılarak yapılan Akromiyoklaviküler eklem stabilizasyonu
Ameliyattan Sonraki Süreç Nasıldır?
Ameliyattan 1 gün sonra hasta taburcu olur. Yaraların iyileşme süreci 10-15 gündür. Basit kol askısı kullanır, askının süresi yaklaşık 2-3 haftadır. Ameliyattan hemen sonra fizyoterapi süreci başlaması spora geri dönüşü hızlandırır. Spora tam dönüş 3-6 ay arasında olur bu süre sporcunun yaptığı sporla da bağlantılıdır.
